La Recolte Du Monde Dergisi 20. Sayısı’nda ceviz alanında kariyer yapmış önemli isimlere yer vermeyi sürdürüyoruz. Türkiye’de ceviz alanında uzun yıllardır faaliyet gösteren MAYCEV firmasının, son 6 yılında büyük emeği olan “Ceviz Üretim Müdürü Adem Argaç” ile Bursa Yenişehir İlçesi’nde bulunan işleme tesisinde buluşarak görüştük.
Argaç, “Ceviz sektörüne yatırım yapmayı düşünenlere şunu söyleyebilirim: Önümüzdeki 20 yıl daha ceviz, yatırımcısına kazandıracak.”
Sizi tanıyabilir miyiz?
MAYCEV’in Ceviz Üretim Müdürüyüm. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Toprak ve Bitki Besleme Bölümü’nde okudum. Yaklaşık 6 yıldır MAYCEV’de çalışıyorum. Daha önce de Trakya ve Manisa’da ceviz ve badem üzerine yaklaşık 10 yıllık bir tecrübem oldu.
MAYCEV ile ilgili bilgi alabilir miyim?
MAYCEV yaklaşık 14 yıl önce kurulmuştur. Bursa’da 1600 Dekar üzerinde 30bin ağacımız mevcut. Fakat bu alanın %50’si şu an verim çağında. Ceviz Ağacında ekonomik anlamda verim çağı 6 yaşından sonra başlar ve ağaç 10 yaşına geldiğinde maksimum verim alınır.
Şu an MAYCEV bünyesinde bir işleme tesisi mevcut. Ceviz işleme prosesi ise şöyle; bahçeden hasat edilen kabuklu ceviz yıkanır, içerisindeki yabancı maddeler ayıklanır , yeşil kabuğundan ayırdıktan sonra kurutuluyor, boylanıyor ve paketlenip sevkiyata hazır hale geliyor.
Bir hasat sezonunun ortalama 25 gün olduğu gerçeğinden hareket edersek; 800 tonluk bir kurutma kapasitemiz var. Bu kapasiteyle tahmin ediyorum ki; Türkiye’deki en büyük üretim tesisi iddiasını taşıyoruz.
Ceviz işleme tesisinizde kaç kişiyi istihdam ediyorsunuz?
Ceviz işleme tesisimiz mekanizasyon anlamında donanımlı bir tesis bu nedenle çalışan sayımız oldukça az: 10 kişiyi istihdam etmiş bulunuyoruz.
Ağaçlarınızın yaş ortalaması nedir ve hangi sulama sistemini kullanıyorsunuz?
30bin ağacımızın %50’si 8 yaş üstündeki yetişkin diye nitelendiren ağaçlardır. Geriye kalan kısım ise genç bahçedir. Ceviz suyu seven bir bitkidir; ancak kökünde su birikmesine de tahammülü yoktur. Toprak yapımız biraz daha kumsal bir yapıda, bu nedenle mini sprink sulama sistemini tercih ediyoruz.
Cevizin hasat dönemi nedir?
Biz Chandler ve Fernor ceviz çeşitlerinin yetiştiriciliğini yapıyoruz. Hasat dönemi bizim iklimimizde Eylül ayı son haftasında başlamaktadır. Hasat prosesini de mekanizasyon yardımıyla çözmekteyiz.
Chandler dışında diktiğiniz bir ceviz türü var mı?
Chandler’a kıyasla daha kalın kabuklu bir çeşit olan “Fernoru” da yetiştiriyoruz. Bölgede bazen ilkbahar geç donları gerçekleşiyor. Bu olumsuz iklim koşulunda da verim düşüklüğü yaşıyoruz. Fernor, Chandler’a göre daha geç uyanıyor. Dolayısıyla da dondan etkilenmiyor. Chandler çeşitine nazaran verim olarak biraz daha düşük olmasına rağmen bahsettiğim avantajları sebebiyle; biz üretimimizin %20’sini bu çeşitten yana kullandık.
Cevizleriniz hangi alanlarda kullanılıyor?
Türkiye’de genel olarak ceviz tüketimi daha çok baklava sektöründe kullanılıyor. İkinci olarak da kuruyemiş sektöründe tüketiliyor. Türkiye’nin ceviz tüketimi oldukça yüksek. Yıllık üretimimiz 30bin ton civarlarında iken tüketimimiz ise 300bin ton civarındadır. Bu yüzden neredeyse yaklaşık olarak %80 oranında bir üretim açığı bulunmaktadır.
Türkiye’ tükettiği ürünün ortalama %80’ini yurtdışından -Şili, ABD ( Kalifornia ) gibi ülkelerden- ithal ediyor. Onun için diyebilirim ki; ülkemizde ceviz üreticilerinin önü açık.
Ege ve Trakya Bölgesi’nde yeni, büyük ceviz çiftlikleri kuruldu. Bunun yanında Marmara bölgesi olarak Bursa ‘da ceviz üretimi için uygun bölgeler arasındadır. Bursa’nın Yenişehir İlçesi, Manisa’nın bazı ilçeleri de bu konuda iyi yatırımların olduğu bölgelerdir.
Bursa Yenişehir Ovası’nda 15bin dönüm ceviz ekimi oldu. Bu bölgede küçük çiftçiler de var. Onların mahsulünü de işlemek ve bu potansiyeli olumlu anlamda değerlendirmek için kooparatif usulü ceviz işleme tesisleri kurulması hedefleniyor.
Makinelerinizi nereden edindiniz?
Türkiye ‘ de ceviz üretim sektörünün çok taze olması sebebiyle hasat ve işleme makinaları ile ilgili gerçekten çok büyük bir açıklık var. Üretim artışına oranla Türkiyede ‘ de bu tarz makina üretiminin hızlı bir şekilde gerçekleşeceğini düşünmekteyim. Büyük işletmeler bir şekilde kendi makine ve ekipmanlarını yurt dışından ithal ederek hasat sürecini etkin bir şekilde yönetmektedirler. Fakat küçük işletmeler ve çiftçiler bu tür işlemleri yapmakta zorluk yaşamaktadırlar. Çünkü hasat zamanı geldiğinde her ne kadar toplama işlemlerini kendi yöntemleriyle çözseler de , ürünü kurutma aşamasında çok sıkıntı yaşıyorlar. Çünkü hasat dönemi Ekim ayında ve o tarihlerde meyveyi doğal yollarla kurutmak için yeterli güneşli gün sayısı yok. Cevizin raf ömrünün uzun olması için de iç nem oranının muhakkak %8’e inmesi gerekiyor. Bu durumda da kurutma ünitelerinin önemi ortaya çıkmaktadır. Ürünün istenilen standartlarda kurutulmaması durumunda kısa sürede üründe aflatoksin oluşumu gerçekleşerek bozulmasına sebep oluyor.
İşleme makineleri genellikle yurtdışından ithal ediliyor. Amerika ve Avrupa bu konuda çok iyi durumda.
Ceviz nasıl toplanıyor?
Hasat işlemi ağaçların silkeleme işlemiyle başlamaktadır. Sonra yine farklı makinalar aracılığıyla yere düşen cevizler toplanmaktadır. Burada yere düşen cevizlerin yerde bekleme süreleri çok kritik ve önemlidir. Yere düşen cevizleri en kısa zamanda hızlı bir şekilde toplamak gerekmektedir. Aksi halde dış kabukta kararma, iç cevizde kararma- sararma gibi sorunlar oluşabilir. Bu da ürünün kalitesini dolayısıyla da satış değerini düşürür.
Bunun yanında toplanan yeşil kabuklu cevizlerinde yine en kısa zamanda ,en geç 24 saat içerisinde işleme alınması, yeşil kabuğunun ayıklanması gerekmektedir.
Ürünü kabuğundan ayırarak piyasaya servis ediyor musunuz?
Türkiye’nin ceviz üretim potansiyelinin düşük olması sebebiyle kabuklu cevizin emtia değeri oldukça yüksek ve karlı bir ürün. Bu yüzden şu an için kabuğu kırma ihtiyacı duymuyoruz. Ürünümüzün satışını kabuklu şekilde yapıyoruz.