La Recolte Du Monde Dergisi 23. Sayısında, Saadet Coşun’un öncülüğünde 3 kadın girişimci tarafından kurulan SEGA Tarım’ı ve yetiştirdikleri güzeller güzeli meyve “Ejder Meyvesi”ni konu ediyor. Uzak Doğunun egzotik bitkisi nam-ı diğer “Gecenin Kraliçesi”ni, Mersin Kazanlı’daki Seralarında yetiştiren Saadet Hanım’dan dinleyeceğiz.
“Ejder Meyvesi, tropikal bir meyve. Asıl anavatanı Uzak Doğu. Vietnam, Kamboçya gibi ülkelerde seraya gerek olmadan açık alanlarda yaygın olarak yetiştiriliyor. Bizim için ise henüz keşfedilen yeni bir tat. Faydaları saymakla bitmiyor. Dünya bu meyveyi; gıda, kozmetik ve sağlık alanlarında çeşitli şekillerde kullanıyor.” dedi. Keyifli okumalar.
Sizi tanıyabilir miyiz?
Öncelikle, Kraliçemizi sevgili okurlarımızla paylaşma ve anlatabilme fırsatı verdiğiniz için çok teşekkür ederim. 1979 yılında tarım cenneti ve üretim merkezi olan Mersin ilimizde doğdum, doğal olarak etkileşim gösterdiğimiz bölgemiz ihtiyaçları ile birlikte büyürken, Çukurova Üniversitesinden Gıda Mühendisi olarak mezun oldum. Gelişirken öğrendiklerimiz, İşletme Yüksek Lisansı yapmayı doğru bir yol olarak gösterdi, ilgim ve hedeflerim bölgemizin ihtiyacı olan tarımsal büyüme ve üretim konusunda sahibi olduğum ‘‘3S DANIŞMANLIK’’ sektörde öncü firmalar arasında olmamızda büyük katkılar sağladı. Firmamız, Avrupa Birliği tarafından destekli TKDK-IPARD programı, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen KKYDP Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı ve Kalkınma ajansları gibi çeşitli hibe programlarında danışmanlık hizmeti vermektedir. Danışmanlık ve sektör tecrübem, bizi tarım sektöründe yatırım yapma kararı almamızı sağladı, SEGA TARIMI kurarak, tecrübe ve deneyimlerimiz ile birlikte Sağlıklı, İnovatif ve Sürdürülebilir olduğu için Ejder Meyvesi Yetiştiriciliği’ne yatırım yapmaya karar verdik.
SEGA tarım kaç senesinde kuruldu? Ejder Meyvesi yetiştirmeye nasıl karar verdiniz?
Ejder meyvesi üretimi için sağlıklı yaşamı benimsemiş bununla ilgili araştırmalar yapmış bütünün de faydasına olduğuna inanan 3 kadın girişimci olarak 2018 yılında kurduk. Ülkemizde, bir çok Toplumsal sağlık sorunlarımızın olduğu aşikar, bunlardan bir kısmı kadınlara özel sorunlar ( kemik erimesi gibi ), şeker hastalığı ve vitamin eksikliği vs. yola çıkış noktamızda biraz önce belirttiğim üzere’’ bütünün faydası’’ inancı ile kendi bilgi birikimimiz ve danışmanlık faaliyetimiz ile edindiğimiz tecrübeler bir araya geldiğinde sanki EJDER Meyvesini anlatıyordu, Bu meyvenin, gelecekte insan sağlığı için bir ihtiyaç olacağı, tıpkı Avokado gibi sağlık ve kozmetik sektörlerinde yerini alacağına inandık, şöyle ki; Ejder meyvesi çok yüksek C vitamini ihtiva ediyor, tatlı bir meyve olmasına rağmen şeker hastalığı olanların rahatça tüketebileceği bir meyve olması da Kraliçenin cazibesini artırıyor sayabileceğim daha bir çok faydası var. Ejder Meyvesi üretim aşaması ise bitki olarak kaktüs yapıya sahip ve ilk yılında hasat verebilme ve 3. Yılda olgunluğa yani yetişkin sayılabilecek bitki gövdesine ulaşması ve bitkinin ortalama 30 yıl verimliliğini koruması Eder meyvesini tercih etmemizde etkili oldu.
Ejder meyvesinin ana vatanı neresi? Nasıl bir iklimde yetişiyor?
Ejder Meyvesi, tropikal bir meyve Asıl anavatanı Uzak Doğu, Vietnam, Kamboçya gibi ülkelerde seraya gerek olmadan açık alanlarda yaygın olarak yetişiyor. Bu bitki nemli ortam ve Sıcak iklimde yetişiyor, soğuktan ise hiç hoşlanmıyor. Minimum 7 derece, maksimum 55 derece sıcaklıkta; % 75-80 nem oranıyla daha verimli oluyor. İhtiyacı olan Toprak yapısı bölgemiz ile örtüşüyor.
Türkiye’de üretimi yaygın mı?
Daha öncede belirttiğim gibi ülkemiz için yeni bir tat gelişime çok açık olmasına rağmen doğal olarak yaygın bir üretim safhasında değil.
Dünyada, Ejder Meyvesinin pek çok sektörde kullanıldığını görüyoruz: Sağlık sektöründe, kozmetik ve tekstil sektöründe bu meyveden fayda sağlanıyor, Çayı, reçeli, dondurması, kremi yapılıyor.
Sera koşullarını nasıl sağlıyorsunuz?
Sera koşullarında, sıcaklığı 7 derecenin altına düşürmemeye ve nem oranını yüzde 75- 80 değerlerinde muhafaza etmeye dikkat ediyoruz, bitkinin sağlıklı gelişimi için en önemli konulardan biri olan havalandırma konusunda hassasiyet gösteriyoruz. Ejder Meyvesinin bitki gelişimi ve bakımı için yılın belli dönemlerinde özellikle dikkat etmek gerekiyor. Örneğin Haziran ayında başlayan ve aralık ayına kadar süren; çiçek ve tomurcuk döneminde, az önce bahsettiğim; sıcaklık, nem ve havalandırma- güneşlenme koşullarını özenle sağlamak gerekiyor. Kışın Ejder Meyvesi için uyuma zamanı. Ancak tabi bu meyvenin de pek çok türü var ve bazı türleri kış ayında da meyve verebilme özelliğine sahip. Kışın yaptığımız tek şey sadece soğuktan korumak. Bunu da Sera sayesinde sağlıyoruz. Don koşulları, sert esen rüzgardan koruyoruz. Meyveyi mayıs sonu itibari ile beslemeye başlıyoruz. Beslemekten kastım; hava şartlarına göre ortalama 20 günde bir,ayda bir sulamak Damlama sulama tekniği ile suluyoruz. Böylece toprağın kurumasını önlüyor ve nemli tutuyoruz. Aşırı sulamak sıkıntı yaratıyor.
Meyveyi mayıs sonu itibari ile beslemeye başlıyoruz. Beslemekten kastım; hava şartlarına göre ortalama 20 günde bir,ayda bir sulamak Damlama sulama tekniği ile suluyoruz. Böylece toprağın kurumasını önlüyor ve nemli tutuyoruz. Aşırı sulamak sıkıntı yaratıyor. Ejder Meyvesi Fidanını ilk diktiğimiz zaman taban gübresi bakımı yaptık. Ve ekstra köklendirici verdik. (–ki ona bile aslında gerek duymayan bir bitki.) Onun dışında bahsettiğim gibi bakımı çok kolay. Sera kurarken ve fidan dikimi yaparken de şunlara dikkat etmek gerekiyor: Öncelikle temel sera tekniklerini kullanıyorsunuz. Seranın yüksek olması havalandırma koşullarını sağlamak için dikkat edilmesi gereken bir nokta. Ejder Meyvesinin kollarıyla dolanarak büyüyeceği direkleri ağaç yerine beton malzemesi ile yapmakta fayda var. Çünkü ağacın ömrünün 30 yıl olduğu düşünülünce; ağaç malzemenin bu süre zartında çürümesi yüksek ihtimal. Beton direkleri 120cm yüksekliğinde yapmak yeterli. Bu beton yapı, ağacın olgunluk çağı olan 10’lü yaşlarında, ağırlığının 45- 50kg olduğu düşünülünce yine doğru bir tercih oluyor. Çünkü bir direk çevresine 4 tane fidan dikiyorsunuz. Yani, yaklaşık 200 kilo bir ağırlıktan bahsediyoruz. Ejder Meyvesi yetiştiriciliğinde en zahmeti taraf budama tekniği olabilir. Bu konuda bilgili ve özenli olmak gerekiyor.
Ejder Meyvesi üreten bir ülke olarak Türkiye’nin, Dünya Ticaret Piyasasında avantajları nelerdir?
Türkiye coğrafi konumu itibariyle kesinlikle dünya haritasında avantajlı bir konumda… Avrupa Kıtasında temas noktalarımız var. Uzak doğudan 10 günde Avrupa kıtasına ulaşacak bir lojistik, bizim ülkemizden uçak kargo ile saatler içerisinde 40 farklı ülkeye ulaştırılabiliyor. Yani lojistik açıdan çok avantajlıyız. Ancak zaman içerisinde bu avantajından dolayı, halen yaygın olmayan ve ihracat talebini karşılayacak üretim olmadığından ama bilinçli ve teşvik edilebilecek bir organizasyon bütünü ile kendi anavatanını gölgede bırakabilecek fırsatları kendi içinde barındırıyor. Ülkemizde sınırlı ve yeterli olmayan üretimimize rağmen, girişimcilerimiz tarafından, Rusya, Dubai, Kuveyt, Mısır, Suudi Arabistan ve Avrupa’da az sayıda ülkeye ihraacatı yapılmaktadır.
Ejder meyvesinin raf ömrü nedir? Ve Türkiye’nin hangi bölgelerinde yetiştiriliyor?
Ejder meyvesinin taze halinin serin ve Kuru alanda raf ömrü yaklaşık 10 -12 gündür, Stok muhafazası için soğuk hava depolarında ortalama 45 – 60 gün aralığında saklanabiliyor, Türkiye’nin soğuk havada saklama alt yapısı da oldukça güçlü olduğu için bu alanda da fırsatlar devam etmektedir.
Ege sahil şeridinde bulunan Marmaris’den, Akdeniz kıyı şeridindeki Antalya, Mersin, Adana ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Akdeniz iklimine yakın kesiminde Ejder Meyvesi yetiştirilebilir. Ama en uygun iklim şu an için Mersin olarak öngörülmektedir.
Seranız Mersin’in kazanlı ilçesinde. Neden burayı seçtiniz?
Ejder Meyvesi yetiştirmek için gerekli olan rakım 300 metre altı olarak öngörülmektedir, Bunun başlıca nedeni bitkinin soğuktan etkilenmesini önlemek ve uygun sıcaklık değerlerinde yetişmesine olanak sağlamaktır. Kazanlı bölgesi bitkinin ihtiyacı olan değerleri karşılayan bölgelerimizden biridir.
Satışlarınızı nerelere yapıyorsunuz?
Satışlarımızı, birkaç farklı kategoride gerçekleştiriyoruz, üretim adedi ve piyasa koşullarına bağlı olarak, öncelikle ulusal zincir marketlere satışını sağlıyoruz, diğer üreticilerle bir araya gelebildiğimiz durumlarda yani yeterli üretim adedine ulaşarak ihracat talebine de cevap verebiliyoruz. Perakende olarak direk tüketici taleplerine cevap vermeye özen gösteriyoruz.
Bu sene ne kadar ejder meyvesi ürettiniz?
Seramızda yaklaşık 2.500 metre karede toplam 30.000 adet üretim potansiyelimiz vardır, bu sayı bitkinin her geçen yıl olgunlaşması ve ortamın modernizasyonu ile birlikte artırılabilir. Örneğin, bin metrekare Sera’da gerekli koşullar sağlandığında ve bitki yaşı olgunlaştığında ( 3-4 yıl) yaklaşık 1 Dönümde 15.000 adet ürün toplanabilmesi öngörülmektedir.
Ejder Meyvesi için yatırım isteyenlere yönelik hibe var mı?
Sera yatırımı için, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yürütülen KKYDP Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı adı altında çeşitli hibeler mevcut aynı zamanda Ziraat Bankasının da sera yatırımlarına uzun vadeli ve düşük faizli destekleri de mevcuttur.
Ejder Meyvesinin faydaları nelerdir?
Kraliçenin sayılabilecek birçok faydası var, öncelikle C vitamini deposu olması ve gerçekten güçlü bir antioksidan olması ünvanını destekliyor, ayrıca yüksek lif yapısından dolayı sindirim sistemi düzenleyicisidir, kan şekeri dengesi içinde çok önemli bir yapıya sahiptir, ayrıca içerdiği Likopen maddesi ile kalp damar sağlığı içinde besleyici bir yapı taşı oluşturmaktadır. İçerdiği değerli mineraller ve yok denecek kadar az olan kalorisi de değerine anlam katıyor. Yüksek kalsiyum, magnezyum, içermesi sağlık açısından sayılamayacak kadar olumlu etkiye sahip. Ejder Meyvesinde bulunan demir anemik bireylerde hemoglobin değerini artırmak için çok önemlidir. Ayrıca hayati organlarımızın sağlığı için yardımcı olan kırmızı kan hücresi üretimine katkı sağlar. Vücutta kan dolaşımını koruyarak, arterlerde tıkanmaya karşı plakla savaşır, Ejder meyvesi cildinizin sağlıklı ve genç görünmesine yardımcı olan kollajen üretiminide artırır. Kraliçenin diğer bir özelliğide kanser gibi durumların önlenmesine yardımcı olmaktır. Kraliçeyi çocuklarımızla mutlaka tanıştırmanızı tavsiye ediyorum, meyvenin dış yapısı gösterişli ve alışılmışın dışında farklı güzellikle olması gençlerimizin dikkatini çekecektir, tat ve lezzetini denemelerini sağlayacaktır.
Ejder meyvesinin kaç türü vardır ve en çok ülkemizde hangi türün ekimi yapılıyor?
Ejder meyvesi türüne cinsine göre değişken olarak 200 gramdan 900 grama kadar Ejder meyvesi üretilebiliyor, Literatürde 80, 90 çeşidi var. Ülkemizde kullanılan şu an 18 çeşit. Bu bitki çok güzel iri çiçekler açıyor. Bu yüzden adını “gecenin kraliçesi” koymuşlar. Akşam 10.00- 10.30 gibi açar ve sabah çiçeğini kapar. Beyaz ve devasa bir çiçektir.
“VietnamWhite Jaina” lokomotif olan türdür. Bir bahçe kurulurken %70 bu tür dikilsin istenir. Beyaz türüdür. Ama ilgi çekeni içi kırmızı olandır. Kabuğu sarı içi ise beyaz olan bir türde vardır. Ejder meyvesi fidanı alırken, dikkatli olmak gerekiyor çünkü hiç meyve vermeyen türleri de var. Bu ağaçları arılar tozluyor. Kendiniz de tozlama işlemine destek verebiliyorsunuz. Vietnam White Jaina, kendini tozlatan bir türdür. Tozlarsanız da ekstra meyve alırsınız. Varsayalım meyve vermeyen cinsini edindiniz; onunda çözümü var. Kökü kuvvetli olduğu için normal ağaca göre daha çabuk aşı tutuyor. Yani türler arası geçişte yapılabiliyor. Meyve verir hale getirebiliyorsunuz. Bunun dışında kırmızıyı beyaza da çevirebiliyorsunuz.
Seranızın güvenliğini nasıl sağlıyorsunuz?
Oturmuş bir bahçeniz varsa; sabah 5- 6 gibi gelirsiniz; öğlen işinizi bitirirsiniz ve günün geriye kalanı sizindir. Seranın güvenliği için kamera ile uzaktan görüntüleme sistemlerinden faydalanıyoruz. Cep telefonunuzu kullanarak Seranızı 24 saat gözleyebilirsiniz. Onun dışında Mersin Kazanlı ilçesinde çiftçilik ile geçinen insanlar, yoğun olduğu için emeğe saygı duyuyor ve birbirlerini gözetiyor.
Seranızda güvenlik kameraları dışında teknolojiden hangi alanlarda faydalanıyorsunuz?
Serada damla sulama sistemi, sensör ile ısı ve nem kontrolü de var.
Sera kurulumunda özellikle belirtmek istediğiniz bir husus var mı?
File ve havalandırma sistemi önemli. Yani seranın içerisindeki hava akışını, iyi ayarlamanız gerekiyor. Ağaçların dizilim yönü önemli, Rüzgar yönünü hesaplayarak dikim yapmak gözetilmelidir.
Seradan taşınmak gerekirse ileride nasıl olacak?
Kaktüs bitki olduğu için kökünden söküldüğünde hemen canlılığını yitirmiyor, 5 gün sonra bile ekseniz canlılığından bir şey kaybetmiyor.
Ejder Meyvesi yetiştiriciliği yapmak isteyenlerin ortalama ne kadar bütçeye ihtiyaçları var?
Gelin fikir vermesi açısından deneyimlerimiz çerçevesinde kabaca bir hesap yapalım: Arazi maliyeti konuma bağlıdır bunun ile ilgili bir fiyat aralığı vermek doğru olmaz. Sera maliyetine gelince, modern bir sera ise dönümünü 70 bin ile 100 bin TL arasında değişir. 70 bin TL üzerinden 3 dönüm 210 Bin TL Sera maliyeti var. Fidelerde 15tl-25 tl arasındadır ve fide ömrü 30 yıla yakındır. Bir dönüme de 700 adet fide düşüyor. İlk 3 seneye biz hazırlık dönemi olarak görüyoruz. Meyve almaz mısınız alırsınız. 3. Seneden itibaren toplamda 200 Bin TL değerinde meyve satışı gerçekleştiren seralar mevcuttur. Fidanınızı bile kendiniz çoğaltarak dikiminizi sağlayabilirsiniz, Arazi ve Sera maliyeti karşılandığında; gerisi kolay. Ejder Meyvesi için organik diyebiliriz, yetiştirilmesi sırasında hiçbir ilaca ihtiyaç duymaz. Sera ortamını sağlarsanız saksıda dahi yetişebilir. Ayrıca henüz karşılaşılan herhangi bir hastalığı da yok. Dolayısıyla haşere ile mücadele için ayırmanız gereken bir bütçe de yoktur.