Bakliyat sektörüne 1980’lerin başından beri önemli katkılarda bulunmuş Sönmez Ailesi’nin 4. Kuşak temsilcilerinden olan Zeki Sönmez ile bakliyat sektörünü ve genel müdür yardımcılığını yaptığı Armada Bakliyat’ı konuştuk. Uluslararası Kuru Gıda Piyasası’nda bilinen ve onlarca ülkeye ihracat yaparak yılda 100 Milyon Dolarlık ciro ile ülkeye önemli katma değer sağlayan Armada Bakliyat’ı yakından tanıyacağımız röportajımız başlıyor.
Zeki Sönmez sizi tanıyabilir miyiz?
Armada Bakliyat’ın Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısıyım. 1976 doğumlu, evli ve iki çocuk babasıyım. Aslen Gaziantep, Nizipliyim.
Kaç yılından beri sektörün içerisindesiniz?
15 senedir ticaretle uğraşıyorum. Armada Bakliyat’ta ilk yıllarımda üretimden sorumluydum. Yani işin mutfağından geliyorum. Belirtmeliyim ki; Armada Bakliyat bir aile şirketidir ve kişisel özelliklerimizle yeteneklerimize bağlı olarak iş bölümü vardır. İyi diyalog kurabilme yeteneğimin beni ön plana çıkardığını düşünüyor ve ticaret hayatımda bu özelliğimi aktif olarak kullanıyorum.
Armada Bakliyat’ı sizden öğrenebilir miyiz?
Armada Bakliyat, 4 kuşak boyunca kuru gıda sektöründe yer almış köklü bir aile şirketidir. Bakliyat sektörüne Gaziantep, Nizip’te mercimek üzerine çalışarak başlayan babam Hayri Sönmez, Mersin’e 80’li yılların başında gelerek bakliyat ticaretine burada devam etmiş ve 1993 yılında abim Fethi Sönmez’in Bilkent Üniversitesi’ni bitirerek şehre geri dönmesiyle beraber Armada Bakliyat’ı kurmuştur.
Şirketinize neden “Armada” ismi konmuştur?
Savaş gemisi filosuna Armada adı veriliyor. Armada ismini seçmemizdeki neden -uluslararası ticari arenada aktif olarak yer alan bir kuruluş olarak- her dilde yazılışı, anlamı ve telaffuzunun aynı olmasıdır. Aynı zamanda, 3 kardeşin beraberliğini simgelediği için seçilmiş bir isimdir. , 1993 yılından beri de sektördeki varlığımızı Armada Bakliyat olarak sürdürüyoruz.
Armada Bakliyat’ın üretim alanı ve kapasitesi hakkında bilgi alabilir miyiz?
Şirketimiz bugün, hububat ve bakliyat ürünlerinin yanı sıra; susam, pirinç gibi 40’a yakın ürünün üretim, paketleme ve ihracatını gerçekleştirmektedir. 110 kişi bünyemizde istihdam edilmiş ve 29 ülke ile çok aktif bir şekilde ticaret yapmakla birlikte; 80 ülke ile ticari bağlantılarımız bulunmaktadır. Ağırlıklı ticaret; Irak, İtalya, Almanya, Hollanda ve ABD ile yapılmaktadır.
Mersin’de bulunan fabrikamız 40 dönümlük alanda kuruludur. Üretim ve lojistik burada dönüyor. 25 bin metrekarelik kapalı alanda bulunan tesisimizde; günde 100 ton üretim yapan mercimek fabrikası, yine günde 150 ton ürün çalışan bulgur fabrikası, saatte 10 ton eleyen nohut ve fasulye eleme tesisi bulunmaktadır.
Ayrıca şunu özellikle belirtmek isterim ki; Türkiye’nin en büyük paketleme tesisine sahip olma iddiasını taşıyoruz. 900gr, 1kg, 25kg ve 50kg’a kadar ürün paketleyebiliyoruz. Armada Bakliyat’ın bünyesinde “Armada Anadolu” markalı paket markamız da var. Kuruluşumuz Türkiye’nin önemli ulusal marketlerine tedarikçi olarak çalışmaktadır. Başka bir dille ifade edersem; Türkiye’de 7 bin farklı noktada ürünlerimiz satılıyor ve organize perakende firmalarıyla private label üretim yapıyoruz.
Armada Bakliyat yüksek kapasite ile çalışan bir kuruluş olarak, dev silolara sahip. 40 bin ton kapasiteli silolarımızda ürünlerimizi muhafaza ediyoruz.
Yurtdışında en çok çalıştığınız bölge hangisidir?
Orta Doğu Bölgesi, en çok satış yaptığımız bölge; Orta Doğu, en fazla satış gerçekleştirdiğimiz bölge olma özelliğini taşıyor. 30 yılı aşkın süredir bu bölgeye çalışıyoruz ve kurduğumuz güçlü ticari bağlantılarımız var. Türkiye’nin sıcak ticari ilişkiler kurduğu bu bölgede Armada olarak kesinlikle üzerimize düşeni yapıyor ve ülkemizi en iyi şekilde temsil ediyoruz. Diğer kıtalarda da varlığımızı her geçen gün artırıyoruz. Şirketimizin Orta Doğu Sorumlusu olarak şunu söyleyebilirim; Bu bölgeyi bakliyat alanında besleyen iki ülke var; birincisi Türkiye, ikincisi ise Dubai.
İthalat- ihracat kapasitenizi öğrenebilir miyim?
Genel bir cevap vermek istiyorum; Yıllık Ciromuz; yaklaşık 100 milyon Dolar, yani 300 trilyon TL.
Bakliyat ürünlerini hangi ülkelerden temin ediyorsunuz? Türkiye’deki bakliyat üretiminin durumu hakkında ne düşünüyorsunuz?
Türkiye bakliyat tüketiminin %20’si yerli üretimden karşılanıyor. Geriye kalan%80’i ithal ürünler oluşturuyor. Mercimek Kanada; Nohut, Meksika ve Hindistan’dan; Fasulye Arjantin, Amerika, Kanada, Mısır, Etiyopya’dan farklı çeşitlerde ve fiyatlarda temin ediliyor.
Türkiye’de bakliyat üretiminin durumuna gelecek olursak; Bakliyat ürünlerinin ekiminin desteklenmesi taraftarıyım. Ekonomik bağlamda, hammadde üretimi anlamında kendi kendine yetebilen bir ülke olmak öncelikli duruşumuz olmalı. Armada Bakliyat olarak; Global ekonomik sistem içerisinde tüketicinin beklentilerini karşılayan ürünleri yurtdışından temin ederek işliyor ve ticaretini yapıyoruz. Ancak iç piyasayı güçlü tutmak için de çiftçiyi destekliyoruz. Türk çiftçimizden ürün tedarik ediyor; tohum ıslahını destekliyoruz.
Ayrıca, Ben Zeki Sönmez olarak elimden geleni yapmaya gayret ediyorum. Tarım Ürünleri Hububat Bakliyat İşleme ve Paketleme Sanayicileri Derneği (PAKDER) Yönetim Kurulu Üyesiyim.
Biliyorsunuz; Uluslararası Tarım Örgütü olan FAO tarafından 2016 yılı Uluslararası Bakliyat Yılı ilan edildi. Bu çerçevede; PAKDER olarak önemli bir projeye imza attık. “Bakliyat ile Sağlıklı Beslenme Sağlıklı Hayat Projesi” kapsamında üniversite- sanayici- üretici ve kamu kuruluşlarını bir araya getirdik. Bakliyatın besin değerinin yüksekliği ve sağlıklı beslenmedeki payını halka anlatıyoruz ve bakliyatı geleneksel pişirme tekniklerinin dışındaki tariflerde kullanarak albenisini artırmak için çalışıyoruz. Bir ilke imza attık: İTÜ, İstanbul Ticaret Borsası ve İstanbul Kalkınma Ajansı işbirliğiyle “nohut ve fasulye unu” geliştirdik. 1,5 Trilyon değerinde bir proje bu.
Okuyucularınız daha ayrıntılı bilgi edinmek isterlerse web sitemiz var: www.bakliyatye.com Bu adresi ziyaret edebilirler. Ayrıca www.bulgur.com isimli bir sitemiz daha var. Orada da bulgur üzerine ayrıntılı bilgiler veriyor ve okuyucular ile tüketicilerin sitede aktif olarak yer almasını sağlayarak etkili bir portal oluşturuyoruz.
Gelecek planınız nedir?
2017’de kapasitemizi %20 artıracağız. Bunun için, AB ve ABD’de daha da güçlenmeyi planlıyoruz. 300 milyon TL’lik ciromuzu 330 milyon TL, ihracatımız ise 40 milyon dolardan 45 milyon dolara taşıma hedefindeyiz.
Ayrıca; Yatırım planlarımızda makarna fabrikası gündemde.
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
Türkiye, bakliyat sektörü için önemlidir. Dünya baklagil fiyatlarını belirleyen ülkemizdir. Ülkemiz özelinde ise Mersin, Bakliyat Ticareti’nin merkezidir. Limanımızdan yoğun transit ticaret yapılır ve 10’larca bakliyat eleme işlemi yapan tesise sahip tedarikçi firma şehrimizde bulunmaktadır. Bakliyat Sektöründeki rolümüzün bilincinde olalım.