Bitkiler birer şifa kaynağı. İnsan sağlığı için koruyucu ve iyileştirici bileşenler içeriyorlar. Kimyon da ülkemizde rahatça bulduğumuz, kolayca temin edebileceğimiz bir baharat çeşidi. Kimyonun faydalarını anlatacağımız ve kuru gıda sektörüne yönelik geliştirilen eleme, temizleme makinelerinden geçirilerek pakete hazır hale geliş sürecini özetleyeceğimiz yazımız başlıyor.
Kimyonun anavatanı Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’dur. Bu otsu bitki mayıs- haziran ayları arasında beyaz ve pembemsi renkte çiçekler verir, özel kokuludur. Halk arasında yaygın olarak midevi, gaz giderici, terletici olarak kullanılır. Dünyanın pek çok farklı ülkesinde yemeklerde kullanılmaktadır: Özellikle Kuzey Afrika, Orta Doğu, batı Çin, Hindistan ve Meksika mutfağının eşsiz aroması ile vazgeçilmez baharatıdır.
Kimyon bitkisi olgunlaştıktan sonra toplanıp kurutulan tohumları öğütülerek baharata dönüştürülür. Tadı, baskın bir acıdır. Özellikle et yemeklerinin vazgeçilmez bir parçası olan bu çeşni, insan sağlığına da çok faydalıdır: Sinirleri uyarıcıdır. Mideyi yatıştırır. Gaz sorununa iyi gelir. İştah açar. Baş dönmesini keser. İdrar söktürücüdür. Yüksek tansiyonu düşürür. Bağırsak parazitlerinin düşürülmesinde etkilidir. Romatizmaya iyi gelir. Kilo vermeye yardımcıdır.
A vitamini, b1 vitamini, b2, b3, c vitamini ihtiva eden Kimyon, tıbbi özellikleri bulunan timol (*) açısından da zengindir. Ayrıca Kimyon tohumu kanseri önleyici bileşenler içermektedir. Mide ve karaciğer tümörünün gelişimini azalttığı hatta yok ettiği uzmanlar tarafından belirtilmektedir.
Peki, bizim market raflarında ya da baharatçılarda toz formunda gördüğümüz kimyon tohumu nasıl bir teknolojik süreçten geçmekte ve sofralarımızdaki yerini almaktadır?
Günümüzde kuru gıda ürünlerini eleme, temizleme, seçme, öğütme ve paketleme işlemleri olabildiğince az insan gücü kullanılarak son teknoloji makinelerin birlikte kullanıldığı tam teşekküllü tesislerde gerçekleştirilmektedir. Ürünü; taştan ayıran makine, kirden tozdan ayıran makine, dolusunu boşundan ayıran makine, paketleyen makine derken çok sayıda teknoloji işin içine giriyor. Kısa süre harcayarak tarladan gelen tonlarca natürel ürün, öğütülmeye hazır hale getiriliyor ve paketlenerek son tüketiciyle buluşuyor.
Türkiye; bakliyat, hububat, kuruyemiş, tohum ve yağlı tohum alanında özellikle kapalı eleme makinelerini başarıyla üreten kuruluşlara sahip. Hatta makine sanayindeki kalite nedeniyle Dünyanın farklı noktalarından ülkemize gelerek bu teknolojileri temin ediyorlar. Yani %100 yerli üretim makinelerimiz ihraç ediliyor, dünyanın farklı noktalarına tesis kurulumları gerçekleştiriliyor. Mersin 2. Organize Sanayi Bölgesi’nde üretim alanı bulunan uluslararası ölçekli Kuruluş, AKY Technology de bu makine geliştiren ve üreten iddialı firmalardan biri.
AKY Technology’nin Ür- Ge Departmanı’nda görev yapan Üretim Planlama Yöneticisi Ahmet Gündüz’e Sorduk: Bir Kimyon Eleme Tesisi’nde hangi makineler olur ve süreç nasıl işler?
Gündüz, “Tarladan gelen natürel ürün toz toplama ve filtreleme makinesi olan Vibro Radyal Tarar’a girer. Bu makinenin yaptığı iş, hafif çöp, toz vb. maddeleri vakumlayarak üründen uzaklaştırmaktır. Her makineden çıkan ürün Elevatör denilen taşıyıcı ekipmanlar yardımı ile bir diğer makineye taşınır.- AKY Technology’nin geliştirdiği ve bir ilk olduğunu iddia ettiği kendini temizleyen elevatör sistemi Self Clean System’de her birine eklenmiştir. Böylece elevatör tabanında ürün birikmesi önlenerek haşere ve tabanda ürün taşlaşması sorununa çözüm üretilmiştir.- Konumuza geri dönecek olursak; Vibro Radyal Tarar’dan çıkan ürün Kapalı Eleme Makinesi Serisi’nin gelişmiş modeli Excell Turbo 208’e alınır. Turbo, ön temizleme makinesinin de işini üstlenen ve ürünü 2 kere temizleyen gelişmiş bir makinedir. Excell Turbo 208’in ardından devreye Taş Ayırma Makinesi girer ve ürün taşlarından tamamen ayrılır. Triyör’e sıra gelir; Triyör tohumların standartlaşması için uzunlukları temel alınarak tohumları ayrıştırmakta kullanılır. Kimyon tohumu son olarak Hafif Tane Ayırma Makinesi’ne elevatör yardımıyla taşınarak üründen hafif tohumlar kontrolden geçirilerek ayırır ve %99.5 oranında mükemmel sonuca ulaşılır.” dedi.
(*) Timol: Kekik, kimyon, mercan köşkün yapısında bulunan antimikrobiyal özelliği olan esansiyel bir yağ çeşidi.